|
|
ÇOCUK FELCİ HASTALIĞI VE ULUSAL AŞI GÜNLERİ
1. Çocuk Felci Hastalığı Nedir ?
2. Çocuk Felci Hastalığı Öldürücü müdür ?
3. Hastalığa En Sık Kimler Yakalanır ?
4. Virus Nasıl Bulaşır ?
5. Hastalığın Tedavisi Var mıdır ?
6. Hastalık Bir Kereden Fazla Geçirilebilir mi ?
7. Hastalıktan Korunmak İçin Hangi Aşı Kullanılmalıdır ?
8. Kimler Çocuk Felci Hastalığına Karşı Aşılanmalıdır ?
9. Çocuk Felci Hastalığının Ortadan Kaldırılması Hedefi
Nedir ?10. Dünyada Yok Edilmiş Başka Bir Hastalık Var midir ?
11. Çocuk Felcini Ortadan Kaldırma Programı Nedir ?
12. Dünyada Çocuk Felci Hastalığının Durumu Nedir ?
13. Ülkemizde Çocuk Felci Hastalığının Durumu Nedir ?
14. Ulusal Aşı Günleri (UAG)
Nedir ?15. Ülkemizde Ulusal Aşı Günleri Uygulaması Ne Zaman ve Nasıl Yapılacaktır ?
16. Ülkemizdeki Uygulama Dışında Başka Ülkelerde de Ulusal Aşı Güneri Düzenlenmiş midir ?
17. Çocuk Felcinin Yeryüzünden Yok Edilmesi İnsanlığa Ne Kazandıracaktır ?
18
. Çocuk Felcinden Arındırılmış Bir Dünya Yaratma Çabalarına Toplum Bireyeri Nasıl Katkıda Bulunabilir ?1. Çocuk Felci Hastalığı Nedir ?
Çocuk felci hastalığı, çocuk felci virusunun neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Üç farklı tipi olan virus, bağırsaklarda çoğalarak, vücudun diğer bölgelerine yayılır. Hastalığa neden olan virus omuriliğe yerleştiğinde, kasların hareketlerini sağlayan sinir hücrelerini tahrip eder. Sinir hücreleri yenilemediği için, etkilenen kaslar çalışamaz duruma gelir ve hastalık
hayat boyu sürecek kalıcı felçlere neden olur. Bu anlamda çocuk felci en azından yardımsız yürüyememek demektir.2. Çocuk Felci Hastalığı Öldürücü müdür ?
Evet, hastalık zaman zaman ölümlere neden olabilir. Çocuk felci virüsü bazen beyin dokusuna kadar ulaşır. Bu da solunum yetmezliği ve ölüme neden olabilir.
3. Hastalığa En Sık Kimler Yakalanır ?
Hastalık en sık 5 yaşından küçük çocuklarda görülür, daha büyük çocuklar ve erişkinler nadiren hastalığa yakalanırlar.
4. Virus Nasıl Bulaşır ?
Virus, özelli
kle hijyen koşullarının kötü olduğu bölgelerde insan dışkısı ile bulaşık yiyecek ve içecekler yoluyla bulaşır. Hastalık etkeni sadece insan bağırsağında kısa süre yaşar. Hayvanlar hastalık etkenini taşımazlar. Çocuk felci virusu, kanalizasyonda 3 ay boyunca canlı kalabilir.5. Hastalığın Tedavisi Var mıdır ?
Hayır. Çocuk felci tedavisi olmayan bir hastalıktır. Çocuk felci virusunu almış birçok çocukta hastalık hafif seyrederek, sadece nezle benzeri bulgular verir. Ancak, felçlerin ortaya çıktığı çocuklarda kasların hareketini sağlayan sinir hücrelerinin tahrip olması sonucunda tedavi mümkün değildir
6. Hastalık Bir Kereden Fazla Geçirilebilir mi ?
Çocuk felci hastalığına neden olan virüsün 3 farklı tipi vardır. Bunlardan biri ile hastalanan bir çocuk, daha sonra diğerleri ile de hastalanabilir. Her üç virusa karşı bağışıklık sadece aşı ile sağlanır.
7. Hastalıktan Korunmak İçin Hangi Aşı Kullanılmalıdır ?
Çocuk felci hastalığına karşı koruyuculuk sağlayan ilk aşı 1955 yılında Dr. Salk tarafından geliştirilmiştir. Daha sonra ağızdan verilebilen güvenli, etkili, uygulaması kolay ve ucuz olan yeni bir aşı Dr. Albert Sabin tarafından geliştirilmiştir. Bu aşı tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Aşı çocukların ağızlarına damlatılarak uygula
nmaktadır ve her üç tip virusa karşı bağışıklık sağlar.8. Kimler Çocuk Felci Hastalığına Karşı Aşılanmalıdır ?
Tüm çocuklar, yaşamlarının ilk yılında çocuk felci hastalığına karşı rutin aşılama hizmetleri ile aşılanmalıdırlar.
Bu aşılar; çocuk 2. ayını doldurduğunda başlayarak birer ay ara ile (2., 3. ve 4. aylarda) toplam 3 doz olacak şekilde tamamlanır. Daha sonra hatırlatma dozu denilen aşılar çocuk 1.5 yaşında iken ve ilkokul birinci sınıfta yapılır.
Bağışıklık sağlamak amacıyla ülkemizde çocuklara toplam 5 doz aşı uygulanmaktadır.
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında 1963 yılından bu yana çocuk felci aşısı uygulanmaktadır. Bu çalışmalar 1989 yılından itibaren, Dünya Sağlık Örgütü önderliğinde yürütülmekte olan çocuk felcinin yeryüzünden yok edilmesi hedefine yönelik programla yeni bir hız kazanmıştır.
9. Çocuk Felci Hastalığının Ortadan Kaldırılması (Eradikasyonu) Hedefi Nedir ?
Eradikasyon, bir hastalığın (genellikle bulaçıcı bir hastalığın) bir toplumda, coğrafik bölgede ve dünyada daha sonra yeniden ortaya çıkmayacak biçimde ve kesinlikle ortadan kaldırılması demektir. Bu ise hastalık etkeninin dünya üzerinden yok edilmesi ile mümkün olur.
Tüm dünyada 2000 yılına kadar çocuk felci hastalığının ortadan kaldırılması hedeflenmekte ve bu konuda çalışmalar yürütülmektedir.
Geçtiğimiz yıllarda, giderek artan sayıdaki ülkede aşılama ve hastalık izleme sistemleri ile, çocuk felci hastalığı kontrol altına alınabilmiştir. Ancak, çocuk felci virusunun ortamda dolaşması tüm ülkelerde durdurulmadıkça, hastalığı kontrol altına almış olan ülkeler de güvenlikte sayılmaz.
Hastalığın görülmekte olduğu ülkelerde virusun tekrar bulaşabileceği tek bir aşısız çocuk kalmıyana kadar tüm çocukların aşılanmasına devam edilmelidir.
1
0. Dünyada Yok Edilmiş Başka Bir Hastalık Var mıdır ?Uzun yıllar devam eden başarılı kitlesel aşılama programları ve hastalık izleme çalışmaları ile 1977 yılında ÇİÇEK HASTALIĞI dünyadan yok edildiği ilan edilen ilk hastalık olmuştur.
11. Çocuk Felcini
Ortadan Kaldırma Programı Nedir ?Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından felç geçiren tüm çocuk hastaların bildirimi ve izlenmesine yönelik standart hastalık izleme sistemi geliştirilmiştir. Ülkemizde de bu doğrultuda “Polio Eradikasyonu Programı” 1989 yılından beri yürütülmektedir. Bu program dahilinde, her gevşek tipte felç vakası, çocuk felci olma ihtimaline karşı bildirilmekte ve izlenmekte, incelenmektedir. Hastalardan laboratuvar incelemeleri için örnekler alınmakta ve hastalar yakın takipte tutularak
izlenmektedir.
Programın temel stratejileri şunlardır:
-Tüm çocukların rutin aşılama hizmetleri ile aşılanması,
-Hastalık izleme sisteminin geliştirilerek tüm çocuk felci vakalarının tespit edilmesi,
-Tespit edilen tüm vakaların inceleme ve izlem altına alınması,
-Hastalığı ortadan kaldırmak amacıyla Ulusal Aşı Günleri, Mop-up(Silip süpürme) gibi destek aşılama çalışmalarının uygulanmasıdır.
12. Dünyada Çocuk Felci Hastalığının Durumu Nedir ?
Dünya Sağlık Örgütü’ne en fazla çocuk felci vakası bildirimi Hindistan, Pakistan ve Bengladeş’ten olmakta, her 4 çocuk felci vakasının 3 tanesi bu ülkelerden bildirilmektedir. Ayrıca Batı ve Orta Afrika da hastalığın sık görüldüğü bölgelerdendir.
Amerika kıtasında, son çocuk felci vakası 1991 yılında Peru’da tespit edilmiştir ve o zamandan beri bu bölgede hiç vaka saptanmamıştır. 29 Eylül 1994 tarihinde de Amerika kıtasının çocuk felcinden arındığı ispat edilerek “Çocuk Felcinden arınmış bölge” olarak ilan edilmiştir.
Dünyadan çocuk felci hastalığının ortadan kaldırılması kararının alındığı 1988 yılında, tüm Dünya ülkelerinden 35251 çocuk felci vakası bildirilmişken, yapılan çalışmaların sonucunda 1998 yılında bu rakam 6227 olmuştur.
1998 yılında çocuk felci hastalığı sadece, Afrika kıtasında, Ortadoğu ve Güneybatı Asya’da saptanmıştır.
13. Ülkemizde Çocuk Felci Hastalığının Durumu Nedir ?
Ülkemizde 1963 yılında başlatılan aşılama çalışmaları ile vaka sayıları giderek azalmış, özellikle 1985 Aşı Kampanyası’nın ardından çocuk felci vaka sayısında büyük bir düşüş gözlenmiştir.
1997 yılında, ülkemizde toplam 6 çocuk felci vakası saptanmıştır. 1998 yılında ise 26 vaka saptanmıştır ve Avrupa’da çocuk felci hastalığının görüldüğü tek ülke Türkiye olmuştur. Türkiye'de en son vaka Kasım 1998'da Ağrı'da görülmüştür. 1 yılı aşkın süredir yeni vaka saptanmamıştır.
14. Ulusal Aşı Günleri (UAG) Nedir ?
UAG, çocuk felcinin ortadan kaldırılması hedefine ulaşmak için rutin aşılama hizmetlerini destekleyen, toplumsal bağışıklamanın sağlanmasına yönelik aşılama çalışmalarıdır. Bu uygulamada, 5 yaş altındaki tüm çocuklara, daha önceki aşılanma durumlarına bakılmaksızın -tam aşılı dahi olsalar- bir ay ara ile 2 kez çocuk felci aşısı verilmektedir. Bu uygulamada yapılan aşılar fazladan doz olarak sayılmakta ve rutin aşılama h
izmetleri ile yapılan aşıların yerini almamaktadır. Uygulamanın amacı çocuk felci virusunun içinde yaşadığımız ortamdaki dolaşımını engellemektir. Çocuk felcini ortadan kaldıran pek çok ülkede UAG başarıyla uygulanmıştır.15. Ülkemizde Ulusal Aşı Günleri Uygulaması Ne Zaman ve Nasıl Yapılacaktır ?
Ülkemizde 1995, 1996, 1997, 1998 ve 1999 yıllarında 5 Ulusal Aşı Günleri gerçekleştirilmiştir.
Bu sene altıncısı düzenlenecek olan Ulusal Aşı Günleri’nin birinci turu 22-28 Nisan 2000 ve ikinci turu 27 Mayıs - 2 Haziran 2000 tarihleri arasında düzenlenecektir.
16. Ülkemizdeki Uygulama Dışında Başka Ülkelerde de Ulusal Aşı Günleri Düzenlenmiş midir ?
Evet. 1994 yılı itibariyle Amerika kıtasında yer alan ülkeler dahil olmak üzere 36 ülkede Ulusal Aşı Günleri uygulanmıştır. 1995 yılında ülkemizdeki uygulamayla eş zamanlı olarak Kafkas Ülkeleri, bazı Orta Doğu Ülkeleri ve Orta Asya Cumhuriyetlerinin de yer aldığı 17 ülkede Ulusal Aşı Günleri düzenlenmiştir. 1995 yılında toplam 25 ülke Ulusal Aşı Günlerini ilk kez
düzenlemiştir. 1997 yılı sonuna kadar toplam 117 ülkede Ulusal Aşı Günleri düzenlenmiştir.Toplumsal bağışıklamayı esas alan Ulusal Aşı Günleri uygulamasının yanı sıra, bireysel bağışıklama için rutin aşılama hizmetleri kapsamında çocukların tam aşılı olması gerektiği unutulmamalıdır.
17. Çocuk Felcinin Yeryüzünden Yok Edilmesi İnsanlığa Ne Kazandıracaktır ?
Son 10 yılda yüksek aşılama oranlarına ulaşılması, bu oranların devamlılığının sağlanması ve vahşi virus dolaşımını durdurmak için düzenlenen Ulusal Aşı Günleri gibi destek aşılama hizmetleri sayesinde, dünyada 2-3 milyon çocuğun çocuk felci nedeniyle sakat kalması engellenebilmiştir.
Dünyada çocuk felci eradike edildiğinde;
* Her yıl 100.000 çocuk daha, çocuk felcinin neden olduğu sakatlıkların acısını yaşamayacaktır.
* Virusun yok edilmesi ile tedavi, rehabilitasyon ve aşı masrafları ortadan kalkacağından eradikasyondan sonraki beş yıl içerisinde 125 milyon Amerikan Doları tasarruf sağlanabilecektir.
* Çocuk felci hastalığının yok edilmesi girişimi, toplumun bağışıklanması ve diğer koruyucu hizmetlere yönelik çalışmaların yaygınlaşmasını sağlayacak, böylece koruyucu sağlık hizmetlerinin daha etkili olması sağlanacaktır.
18. Çocuk Felcinden Arındırılmış Bir Dünya Yaratma Çabalarına Toplum Bireyleri Nasıl Katkıda Bulunabilir ?
Çocuk felcinden arındırılmış bir dünya yaratabilmek için mali kaynaklar ve siyasi iradenin seferber edildiği, birçok kişi ve sektörün katkı ve katılımının sağlandığı geniş tabanlı bir destek gerekmektedir. Bu geniş tabanlı desteğin sağlanabilmesi için, herkesin sorumluluk üstlenmesi kaçınılmazdır. Bu amaçla yapılabilecek faaliyetlere örnekler şunlar olabilir:
- Aileler, rutin hizmetler çerçevesinde önerilen aşı takvimi doğrultusunda ve ayrıca uygulanacak olan Ulusal Aşı Günleri’nde çocuklarının aşılarını mutlaka yaptırmalı ve bu konuda sağlık personeline yardımcı olmalıdırlar.
- Ülkenin kaynakları, zaman zaman toplumun bazı ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalabilir. Toplumun tüm fertleri, tüm kuruluşlar, dernekler vs. mevcut kaynakları doğrultusunda, çocuk felcinin yok edilmesi hedefine ulaşmak için yürütülen faaliyetlere destek olmalıdırlar.
- Toplumun önde gelen kişileri, sanatçıları, liderleri, çocukların aşılanmaları amacıyla sürdürülen çalışmalara katkıda bulunmalıdırlar.
- Y
ukarıda belirtilenlere benzer daha birçok yol ile, bir yandan kamuoyu oluşturulurken, diğer yandan kitle iletişim araçlarından yaygın bir biçimde yararlanılarak toplumun duyarlılığı ve bilinci arttırılmalıdır.Akla gelebilecek daha nice girişimlerle, çocuklarımızın çocuk felci hastalığına karşı korunmasını sağlayabilir ve hastalığın yayılmasını engelleyebiliriz. Çiçek hastalığının ardından, çocuk felci yeryüzünden silinen ikinci hastalık olacaktır. Gayretiniz, hayal gücünüz ve girişimlerinizle bu hedefe ul
aşmak için gösterilen çabalara siz de katkıda bulunabilirsiniz. Çocuk felcinin artık olmadığı bir dünya, çocuklarımıza 21. yüzyılda geçerken bırakacağımız en anlamlı armağan olabilir.
GÖLCÜK SAĞLIK GRUP BAŞKANLIĞI @2000